نقش خانواده و تکنیک های خانواده درمانی در ترک اعتیاد , رفتار ها و ایجاد انگیزه با یک همسر یا شوهر معتاد به مواد مخدر درمان بیقراری و استرس ترک اعتیاد چیست ؟ اگر خانواده را اساس ساخت اجتماعی بدانیم بنابراین قبول خواهیم داشت که سلامت جامعه در گرو سلامت خانواده است. خانواده اولین کانونی است که فرد در آن اجتماعی شدن را می‌آموزد.
خانواده درمانی و نقش خانواده در ترک اعتیاد مجموعه‌ای از روش‌ها و رویکردهای درمانی است که در آن از قدرت خانواده برای ترک مواد استفاده می‌شود. در این رویکرد آسیبهای اعتیاد بر فرد و خانواده‌اش کاهش می‌یابد.
خانواده درمانی به اعضا این امکان را می‌دهد که در جلسات به صحبت با یکدیگر و حل مشکلات مرتبط با اعتیاد بپردازند. در این سیستم خانواده را مجموعه‌ای در نظر می‌گیرند که عملکرد هر یک از اعضا بر نتیجه نهایی تأثیر می‌گذاردوبه شما در عمکردن بهترین روش‌های ترک و خانواده درمانی کمک میکند.
راهنمای مطالعه
خانواده ها چطور در ترک اعتیاد تاثیر گذار می شوند؟
اعتیاد والدین
زمانی که یکی از والدین و یا هر دوی آنها دچار سوء مصرف باشند، آسیب به تک تکِ اعضای خانواده وارد می‌شود. کودکان چنین خانواده‌هایی به علت احساس شرمندگی و خجالت، ارتباطات و فعالیت‌های مشترک با دوستان خود را مخصوصا در محیط خانواده محدود می‌کنند. اکثرا روابط را به خارج از خانه و به دور از پدر و مادر حفظ می‌کنند. چرا که احساس امنیت و آرامش را از آنها نمی‌گیرند، آنها بارها شاهد رفتارهای تکانه ای و انفجاری عضو معتاد بوده‌اند و از حمایت‌های عاطفی و فیزیکی برخوردار نیستند.
اعتیاد فرزندان
در بسیاری از مواقع فرزندان نیز معتاد می‌شوند شاید به این دلیل که بتوانند بهتر محیط خانواده را تحمل کنند و یا شاید به این دلیل که ترس از مصرف و عوارض مواد برای آنها کاهش پیدا کرده باشد. اما گاه شاهد هستیم، یک نوع تنفر و بیزاری از مواد در فرزندان ایجاد می‌شود، که باعث می‌شود آنها هیچ وقت به سمت مصرف مواد نروند. اما احتمال بروز مشکلاتی مثل افسردگی، اختلالات شخصیت، مشکلات بین فردی و اعتماد به نفس پایین در کودکان این خانواده‌ها مشاهده می‌شود.
به علاوه نقش خانواده در ترک اعتیاد به این موضوع منعطف می‌شود که مصرف پدر و یا مادر در زمان بارداری می‌تواند مشکلات مادرزادی مثل؛ سندرم نارسی و کمبود وزن، زایمان زودرس، خطر سقط جنین و… بر جنین بگذارد. هر چه سریعتر برای درمان اعتیاد اقدام کنید، بهتر می‌توانید آسیبهای آن را کنترل کنید.
برخی از رفتارهای موثر خانواده سالم در درمان اعتیاد
- تشویق فرد معتاد به درمان و آگاه کردن وی از عواقب رفتارش
- حمایت و پشتیبانی از فرد معتاد در راه درمان و یادآوری اینکه توان ترک کردن را دارد و می‌تواند اقدام کند
- همراهی بیمار جهت آمد و رفت به جلسات درمانی و روان درمانی
- کمک به کاستن نشانه‌های برانگیزاننده مصرف مواد در محیط
- صحبت کردن با آنها در زمان وسوسه (میل به مصرف) یا افکار مرتبط با آن
- سپردن تکالیف سبک و کم استرس به بیمار، به طوری که تدریجا وظایف و مسئولیت‌ها مهمتر شود
اعضای خانواده کارهای زیر را نباید انجام دهند
- جرو بحث، دعوا و تهدید برای قانع کردن بیمار در زمینه تداوم پرهیز از مصرف مواد
- بروز رفتارهای مبتنی بر احساس عصبانیت، گناه، خجالت و ناامیدی نسبت به بیمار
- انکار مشکلات خانوادگی
- تحقیر و سرزنش بیمار
- جلوگیری از فعالیت‌های روزمره بیمار و نظارت پلیسی بر زندگی
- نقش خانواده برای افرادی که قصد ترک دارند
- شروع صحبت با لحنی آرام و دوستانه باشد
- اجازه بدید فرد دقیقا متوجه شود که چرا از او می خواهید ترک اعتیاد را شروع کند
- در مورد روش های جدید درمانی فوق العاده مؤثری که خوانده اید صحبت کنید
- بیش از 5 دقیقه صحبت را ادامه ندهید
- هر 6 تا 12 ماه یکبار رویه خود را تکرار کنید
شناسائی دیدگاههای خانواده کمک می کند که نیاز های آموزشی و مهارت آموزی خانواده را شناخته و در راستای این نیاز قدم برداریم. خانواده های ایرانی معمولا با دو دیدگاه به مسئله اعتیاد نگاه می کنند:
اعتیاد یک جرم است (باورهای قدیمی)
اعتیاد یک بیماری است (باورهای جدید)
دردیدگاه اول خانواده بسیار مایوس بوده و اعتقادش براین است که معتاد هرگز درست نمی شود مگر با زور و اجبار و با توجه به این باور اقدام می کند. حال متقاعد کردن خانواده برای پذیرش این مساله که اعتیاد یک بیماری است نیاز به زمان بیشتری در مقایسه با دیدگاه دوم دارد.
در دیدگاه دوم، با این فرض که خانواده بپذیرد که اعتیاد یک بیماری است، می خواهد بر اساس الگوهای قبل عمل کند. خانواده انتظار دارد، همانطور که بیمار را نزد پزشک می برند ونسخه و دارو در یافت میکند، در مورد بیماری اعتیا هم همینگونه انتظار دارد.
از آنجا که آسیبهای ناشی از اعتیاد بسیار گسترده می باشد و نیز با توجه به تغییر الگوی مصرف اینطور بنظر می رسد که مصرف کنندگان مواد محرک در مقایسه با مصرف کنندگان مواد مخدر، مسیر کوتاه تری را طی می کنند، از آنجا مسیر اعتیاد به مواد مخدر ها طولانی تر از اعتیاد به مواد محرک است و نیز به دلیل آنکه آسیبهای شدید ماده محرک، خانواده محرکی زودتر به آخر خط رسیده و به دنبال راه چاره می گردند.
خانواده محرکی به دلیل ترس های بیش از حد دنبال یک راه سریع بوده و بدنبال مسکن های فوری می گردد. خانواده محرکی ها، احساسات زیادی را تجربه می کنند وحال آنکه نمی دانند چه کار باید بکنند، این غافلگیری و عدم آگاهی برای آنها مسائلی را پیش می آورد.
آموزش به اعضا خانواده کمک می کند تا درک و فهم بهتر و بیشتری نسبت به اعتیاد پیدا کنند و با آموزش تکنیک های خاص یاد بگیرند که در مواقع بحرانی، از چه تکنیک هایی استفاده کنند. آموزش به خانواده محرکی ها موجب توانمند شدن آنها شده آنها را از سردرگمی نجات می دهد و بدیهی است که اثر بخشی این آموزشها می تواند در فرایند بهبودی موثر واقع شود و زندگی اعضا خانواده را بهبود بخشیده به فرد معتاد کمک می کند که عملکردش بهتر شده و نرخ بازگشت وعود به حداقل برساند.
رفتار صحیح با افراد در حال ترک چه کمکی به آنها میکند؟
بیماران درگیر اعتیاد خود نیز از این مساله خجالت می‌کشند. ترس از دستگیر شدن توسط نیروهای پلیس یکی از بزرگ‌ترین موانعی است که او را از کمک گرفتن از اطرافیان منصرف میکند. باید راه صحیح صحبت با فرد معتاد را یاد بگیرید تا بتوانید به او کمک کنید. اگر حتی پیشنهاد شما برای کمک را رد کرد، می‌توانید برای بهبود شرایطش خودتان از مشاوران و روانشناس‌ها کمک بگیرید. وقتی که فرد معتاد روحیه بهتر و تغییر در شما را ببیند، احساس میکند که تغییر غیرممکن نیست و تشویق می‌شود تا اعتیاد خود را کنار بگذارد.
