در دنیای سحرآمیز نقاشی و هنرهای تجسمی سیاه قلم یکی از مشهورترین تکنیک‌های نقاشی است که بیشترین قابلیت را برای برقرار کردن ارتباط سریع و گیرا با هنرجو و بیننده دارد. در نقاشی سیاه قلم علی رغم محدود بودن طیف رنگ‌ها طراحان می‌توانند با کمک رنگ های سیاه، سفید و خاکستری با مهارتهای فوق العاده هنرمندانه با توجه به خط، جزئیات خطوط و تیرگی، آثار دراماتیک‌تر و زیبایی‌های بصری جذابی خلق کنند. معمولاً از سیاه قلم به عنوان تضاد نور یا همان کنتراست نیز یاد می‌شود.
در اجرای این تکنیک از تکنیک زغال مداد کربنی و مداد کنته استفاده می‌شود. با به کار بردن تضادهای شدید بین تاریکی و روشنی طراحی‌های فوق العاده رئالیسم گونه از اشیا، مناظر، چهره و بدن توسط هنرجویان و طراحان خلق می‌شود.
نقاشی سیاه قلم چیست
نقاشی سیاه قلم سبکی از طراحی تلقی می‌شود که در آن با استفاده از زغال یا مداد سیاه و اثرگذاری این ابزارها بر روی مقوا و کاغذ اثری هنری و بصری زیبا توسط سایه‌های تیره و روشن و تکنیک های خاص پدید می‌آید. در طراحی سیاه قلم معمولاً هنرمند با استفاده از روش جزء به کل با کمک شیوه‌ها و سبک‌های فوتورئال، هایپر رئال پس از انتخاب سوژه مناسب، با کمک مهارتهای فرا گرفته و ریزبینی تمام یک اثر هنری را ترسیم می‌کند. این زیر شاخه‌ی هنرهای تجسمی قدمتی دیرینه داشته و آغاز آن در کشورمان را می‌توان متعلق به سده هفتم هجری قمری و منتسب به کمال الملک و شاگردان وی دانست.
انواع تکنیک های سیاه قلم
امروزه می‌توان موفقیت در آثار هنری هنرجویانی به عینه مشاهده کرد که از انواع تکنیک‌های سیاه قلم به طور درست به موقع و کاملاً ماهرانه و تمیز در آثار خود استفاده کرده‌اند. در این بخش مهم‌ترین تکنیک‌های سیاه قلم ذکر می‌شود.
• هاشور زدن: طراحی خطوط تیره و نازک به طور موازی با هم
• پاک کن زنی: استفاده از پاک‌کن انعطاف پذیر، خمیری و نرم که با کمک آن می‌توان در طراحی در بخش‌ها و نقاط مختلف قسمت‌های روشن ایجاد کرد. این نوع پاک کن برای ترسیم بوده و برای تصحیح خطاها به کار نمی‌رود.
• محو کردن : با کمک آن سطوح صیقلی بین بخش‌های روشن‌تر و تاریک‌تر ایجاد می‌شود. به این منظور می‌توان از انگشت یا محو کن استفاده کرد.
• سایش: در این نوع تکنیک معمولاً با کمک زغال یک تکه کاغذ بر روی سطحی ساییده شده و به دنبال آن بافتی در سطح ایجاد می‌شود.
مهارتهای لازم برای شروع نقاشی سیاه قلم
تکنیک‌هایی که برای نقاشی سیاه قلم ذکر شد، زمانی می‌توانند کاملاً تخصصی و درست به کارگیری شوند که طراحان و هنرجویان عزیز مهارتهای لازم برای شروع نقاشی سیاه قلم را فرا بگیرند.
آشنایی با اجزای صورت به شکل جز به جز و توانایی طراحی این اجزا
مهارت طراحی صورت و سر و توانایی متناسب سازی این دو در زوایای مختلف
آشنایی و مهارت طراحی فیگور انسان، دست و پا و طراحی بدون لباس و با لباس بدن انسان
مهارت آموزی و طراحی انواع اشیا و مدل‌های بی‌جان و فیگور و چهره آنها از روی عکس مدل زنده
آشنایی و طراحی بناهای معماری، مناظر طبیعی
آشنایی کافی با ابزار سیاه قلم و نحوه به کارگیری و موقعیت بهره‌بندی از این ابزارها
آشنایی و مهارت لازم برای اجرای چرخه سایه روشن
مهارت لازم برای طراحی انواع بافت، جنسیت‌های مختلف و حجم
انتخاب سوژه مناسب و مهارت در نحوه انتقال طرح، شروع طراحی، مدیریت و اتمام تابلو به صورت کاملاً مستقل
ابزار لازم برای نقاشی سیاه قلم
مسلماً کسب موفقیت در هر زمینه‌ای مستلزم شناخت ابزار و وسایل مهم برای شروع و پایان آن حوزه است. نقاشی سیاه قلم از جمله زیر شاخه‌های هنری است که ابزارهای حرفه‌ای در این حوزه جایگاه ویژه‌ای داشته و هنرجویان برای خلق یک اثر هنری خبره نیازمند آشنایی با ابزار لازم برای نقاشی سیاه قلم هستند.
قلم مو یا براش
از قلم مو و پودر زغال می‌توان در طراحی برای محو سایه‌ها استفاده کرد. قلموها یا از موی طبیعی یا از الیاف مصنوعی ساخته می‌شوند که قلموهای طبیعی نرم‌تر و برای پخش یکنواخت گرد زغال استفاده می‌شوند و قلموهای مصنوعی زبرتر و برای محو بیش از حد سایه‌ها کاربرد دارند.
１. مداد کنته
مداد کنته که بعضاً با مداد زغالی اشتباه گرفته می‌شود تفاوت عمده‌ای با دیگر مدادها در مغز دارد. این مداد ساخته شده از ترکیباتی مانند گرافیت، اکسید آهن، زغال و اکسید تیتانیوم است و به دلیل مغز متفاوت می‌توان سایه‌های جذاب‌تری را توسط انواع آن خلق کرد.
مداد کنته گچی
مداد کنته چرب
مداد کنته سافت
مداد کنته مدیوم
مداد کنته هارد
مداد کنته سفید
２. محوکن
Blending Tool یا محو کن ابزاری است که به شکل مداد کاغذی با استفاده از کاغذهای فشرده شده تولید می‌شود و معمولاً برای ایجاد سایه سه بعدی، محو خطوط و نرم‌تر کردن اثر و طراحی مداد استفاده می‌شود.
３. پاک کن
در نقاشی سیاه قلم از پاک کن برای تصحیح خطاها استفاده می‌شود هرچند اساتید استفاده کمتر از آن را توصیه می‌کنند.
پاک کن صابونی: پاک کن صابونی قدرت پاک کنندگی کمی دارد و برای خطوط کمرنگ استفاده می‌شود اما فوق العاده نرم بوده و هیچ آسیبی به بافت کاغذ نمی‌زند.
پاک کن خمیری: پاکن خمیری به هر شکل و قالبی بدون هیچ پسماند و کثیف کاری یکی از بهترین ابزار سیاه قلم هستند که به صورت عمودی قرار گرفته شده و با ضربات آهسته و ریز زغال و پودر کنته را پاکسازی می‌کند.
پاک کن مدادی: از پاک کن مدادی برای طراحی سیاه قلم هایپر رئال بهره می‌برند و معمولاً برای تصحیح به کار نمی‌رود زیرا در قسمت انتهایی آن فرچه‌های کوچکی تعبیه شده است که می‌تواند باعث کثیف کاری و رنگ دادن پودرها شود لذا برای تمیزکاری سطوح از بقایای پاک کن استفاده می‌شود.
پاک کن اتودی: علی رغم اسم پاک کن این ابزار شبیه مدادهای اتودی است که به جای مغز دارای مغز پاک کن بوده و با کمک آن خطوطی مثل تار مو بر روی طرح ایجاد می‌شود. این پاک کن‌ها کمی گران بوده و با کمک باتری کار می‌کنند. با کمک آن طراحی جلای خاصی پیدا می‌کند و معمولاً برای سفید شدن و برق انداختن داخل چشم یا قطرات آب استفاده می‌شود.
４. پودر زغال
پودر زغال در طراحی هایپر رئال بسیار نقش اساسی داشته و باعث سه بعدی شدن طرح و طبیعی‌تر شدن آن می‌شود و دارای دو نوع پودر زغال خشک و چرب است.
５. کاغذ پوستی
کاغذ پوستی کاغذی بسیار نازک تهیه شده از سلولز است که کمترین کثیف کاری و خط خوردگی بر روی آن باقی می‌ماند.
６. کاتر
نقش مستقیمی در نقاشی سیاه قلم نداشته و به عنوان ابزار کمکی برای تیز کردن پاک‌کن‌ها و مدادهای کنته به کار می‌رود.
７. میز طراحی
８. مقوای طراحی
９. کف دریا
１０. تخته شاسی
شروعی آموزش نقاشی سیاه قلم با آموزشگاه وصال
هنرمندان و هنرجویانی که علاقمند به آموزش نقاشی سیاه قلم هستید و تمایل دارید در آموزشگاهی حرفه‌ای توسط اساتید کلیه سرفصل‌ها، مباحث و مهارتهای لازم در این زمینه را در کوتاه‌ترین زمان به صورت کاملاً ماهرانه با هزینه متعادل فرا بگیرید می‌توانید به آموزشگاه نقاشی وصال مراجعه کرده و با کمک بهترین طراحان مجرب و خبره، هنر سیاه قلم را به صورت صحیح آموزش ببینید و با دستان هنرمند خود آثار هنری بی‌نظیری خلق کنید.
در حال حاضر کلاس های نقاشی سیاه قلم در آموزشگاه وصال برگزار می شود . جهت اطلاعات بیشتر به وب سایت vesal-art.com مراجعه کنید .
