دریچه های قلب انسان ساختار های قابل توجهی هستند. این دریچه ها ضخامتی به اندازه یک برگه کاغذ داشته، به دیواره قلب متصل بوده و جهت تنظیم جریان خون به صورت مداوم باز و بسته می شوند. باز و بسته شدن دریچه ها عامل ایجاد صدای قلب است.
دریچه های قلب روز ها، ماه ها و سال ها به باز و بسته شدن ادامه می دهند. در واقع، این ساختار ها 80 میلیون تپش در سال و 5 تا 6 میلیارد تپش قلب در یک طول عمر طبیعی را تحمل می کنند. هر تپش قلب، نمایشی بی نظیر از قدرت و انعطاف پذیری است.
راهنمای مطالعه
بیماری‌های دریچه‌ای قلب
دریچه‌های قلب ممکن است به طور کلی دچار سه مشکل شوند:
- گشاد شدن دریچه قلب یا رگورژیتاسیون که باعث برگشت خون به عقب و به درون قلب می‌شود. این حالت زمانی ایجاد می‌شود که دریچه کامل بسته نمی‌شود. بسته نشدن کامل دریچه باعث می‌شود خون به جای وارد شدن به قلب یا به جای جریان پیدا کردن از قلب به داخل شریان‌ها، به سمت داخل قلب برگشت پیدا کند. برگشت خون اکثرا بر اثر پرولاپس یا افتادگی دریچه ایجاد می‌شود.
- تنگی دریچه میترال قلب: تنگی دریچه زمانی ایجاد می‌شود که بافت لت‌ها ی دریچه‌ی قلب ضخیم شوند یا دچار گرفتگی یا چسبندگی شوند که این موضوع باعث می‌شود دریچه‌ی قلب به طور کامل باز نشود و در نتیجه خون به اندازه کافی از طریق دریچه جریان پیدا نکند. برخی از دریچه‌ها ی قلب ممکن است همزمان مشکل تنگی و مشکل بازگشت خون را داشته باشند. تنگی دریچه آئورت غالباً از طریق اکوکاردیوگرام یا نوار قلب تشخیص داده می‌شود.
- انسداد دریچه قلب: در این حالت دریچه‌ی قلب کاملا بسته می‌شود و راهی برای عبور خون از دریچه نیست.
علائم بیماری دریچه های قلب
برخی از افراد مبتلا به بیماری های دریچه های قلب ممکن است علائم را برای سال ها تجربه نکنند. نشانه ها و علائم بیماری های دریچه های قلب ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- علائم ناشی از نارسایی قلب مانند تورم مچ پا و پاها
- ضربان قلب نامنظم
- درد قفسه سینه
- تپش قلب
- خستگی و ضعف
- تنگی نفس
- شنیدن صداهای غیر طبیعی در قلب در معاینات پزشکی
- بالا یا پایین بودن فشار خون
علل ایجاد بیماری دریچه های قلب
بیماری های دریچه های قلب ممکن است به علل زیر اتفاق بیافتد:
- نقایص مادر زادی قلب
- تب روماتیسمی
- تصلب شرابین
- فشار خون بالا
- التهاب لایه داخلی قلب (آندو کاردیت)
- التهاب آندو کاردیت ناشی از بیماری سفلیس
- حمله قلبی
- بیماری عروق کرونر
- آنوريسم آئورت، تورم غير طبيعي يا انحنای آئورت
- آترواسکلروز، سخت شدن شریان ها
- تغییرات مرتبط با افزایش سن
علائم بیماری دریچه قلب چیست؟
علائم بیماری دریچه قلب ممکن است ناگهانی ایجاد شود و سرعت بروز آن بستگی به سرعت ایجاد بیماری دارد. اگر این روند به آهستگی اتفاق بیفتد قلب می‌تواند خود را با این شرایط تطبیق دهد و شما اصلا متوجه هیچ علامتی نشوید.
به علاوه، شدت علائم همیشه ارتباط مستقیم با شدت بیماری دریچه قلب ندارد. یعنی ممکن است هیچ علامتی نداشته باشید اما بیماری دریچه قلب شما شدید باشد و برعکس، ممکن است یک اختلال جزئی دریچه‌ای علائم شدیدی ایجاد کند.
بسیاری از این علائم شبیه علائم نارسایی قلبی احتقانی هستند از جمله تنگی نفس به خصوص با هر گونه فعالیت بدنی و تورم پاها، قوزک پا، دست‌ها و شکم (ادم).
ممکن است علائم دیگری هم داشته باشند:
- تپش قلب، درد قفسه‌ی سینه (ممکن است خفیف باشد)
- خستگی
- گیجی یا غش کردن (در اثر تنگی دریچه آئورت)
- تب (به دلیل اندوکاردیت ناشی از باکتری)
- افزایش وزن
عوامل بیماری دریچه قلب چیست؟
قلب دارای 4 دریچه است که جریان خون را در جهت مناسب حفظ می کنند. این دریچه ها شامل میترال، سه لختی، ریوی و آئورت می شوند. هر دریچه دارای 4 برگچه بوده که در هر تپش قلب باز و بسته می شوند. گاهی اوقات، این دریچه ها به صورت مناسب باز و بسته نشده و جریان خون از قلب به دیگر اندام های بدن را مختل می کنند.
بیماری دریچه قلب می تواند هم به صورت مادرزادی بوده و هم در بزرگسالی در اثر عوامل و بیماری های متعدد بروز دهد. از جمله این بیماری ها می توان به عفونت ها و دیگر مشکلات سلامتی اشاره کرد. مشکلات دریچه قلب می توانند شامل موارد زیر شوند:
نارسایی دریچه قلب
در این بیماری، برگچه های دریچه به صورت مناسب بسته نشده و سبب بازگشت خون به عقب می شوند. این مشکل اغلب در اثر افتادگی برگچه های دریچه بروز می دهد.
استنوز دریچه
برگچه های دریچه سفت یا ضخیم شده و ممکن است به یکدیگر بچسبند. این وضعیت سبب تنگ شدن مجرای دریچه و کاهش جریان خون عبوری از آن می شود.
آترزی دریچه، بیماری مادر زادی قلب
در این بیماری، دریچه تشکیل نشده و یک غشای بافتی جریان خون بین حفرات قلب را مسدود کرده است.
تب روماتیسمی
تب روماتیسمی در اثر یک عفونت باکتریایی درمان نشده (معمولا گلودرد چرکی) به وجود می آید. خوشبختانه، پس از یافتن دارو های آنتی بیوتیک ضد این عفونت در سال 1950 شیوع آن کاهش یافته است. عفونت اولیه معمولا در کودکان بروز داده و سبب التهاب دریچه های قلبی می شود. با این حال، امکان دارد علائم مرتبط با التهاب تا 20 الی 40 سال بعد پدیدار نشوند.
اندوکاردیت
اندوکاردیت هنگامی بروز می دهد که میکروب ها (مخصوصا باکتری ها) پس از وارد شدن به جریان خون به دریچه های قلب حمله کرده و سبب بروز سوراخ ها، زوائد و جای زخم می شوند. این وضعیت می تواند به نشت خون از دریچه ها منجر شود. میکروب های عامل اندوکاردیت می توانند از طریق فرایند های دندانپزشکی، جراحی، مصرف دارو های وریدی یا عفونت های شدید به جریان خون وارد شوند. افراد مبتلا به بیماری دریچه ای از نظر ابتلا به اندوکاردیت در معرض خطر بالا تری قرار دارند.
