دو دلیل برای تجمع گاز در دستگاه گوارش وجود دارد. اولاً، هنگامی که ما می خوریم، می نوشیم یا بزاق را قورت می دهیم، مقدار کمی از هوا را نیز می بلعیم. این هوای بلعیده شده در روده جمع می شود.
ثانیاً، هنگامی که ما غذا را هضم می کنیم، باکتری ها گاز تولید می کنند که عمدتاً هیدروژن، متان و دی اکسید کربن است. هنگامی که غذا در سیستم گوارش تجزیه می شود، می تواند گوگرد نیز تولید کند که می تواند در هنگام دفع بو ایجاد کند.با تجمع گاز، بدن ممکن است نیاز به دفع آن از طریق دهان، آروغ زدن، یا عبور باد از مجرای مقعد داشته باشد. نفخ شکم اغلب بدون اینکه فرد از آن آگاه باشد رخ می دهد. هر فرد به طور متوسط 8-14 بار در روز گاز را از طریق مقعد دفع می کند.
راهنمای مطالعه
علت نفخ شکم چیست؟
نفخ می تواند ناشی از فرآیندهای طبیعی بدن باشد یا ممکن است ناشی از شرایطی باشد که بر سیستم گوارشی تأثیر می گذارد.منابع برونزا آنهایی هستند که از خارج می آیند. ما هنگام خوردن، نوشیدن یا قورت دادن بزاق، هوا را می بلعیم، به خصوص زمانی که بدن به دلیل حالت تهوع یا ریفلاکس اسید، بزاق اضافی تولید می کند.منابع درون زا در داخل روده هستند. گاز ممکن است به عنوان یک محصول جانبی از هضم جزئی برخی غذاها ایجاد شود.
چرا برخی از غذاها باعث ایجاد گاز بیشتر می شوند؟
برخی غذاها حاوی قندها، نشاسته و فیبرهایی هستند که بدن نمی تواند به طور کامل آنها را هضم کند. هنگامی که این مواد به روده بزرگ منتقل می شوند، باکتری ها شروع به تجزیه آنها می کنند و گاز ایجاد می کنند.
غذاهایی که باعث نفخ شکم می شوند معمولاً دارای پلی ساکاریدهای خاصی هستند، به ویژه الیگوساکاریدها مانند اینولین. اینولین متعلق به دسته ای از فیبرهای غذایی است که به نام فروکتان ها شناخته می شوند.
غذاهایی که می توانند نفخ شکم را بدتر کنند :
- سبزیجاتی مانند کلم، پیاز و کلم بروکسل
- غلات، مانند گندم یا جو
- حبوبات، از جمله لوبیا و عدس
- محصولات لبنی
- مخمر در محصولات پخته شده، مانند نان
چرا برخی از غذاها باعث ایجاد نفخ شکم می شوند؟
کربوهیدرات های پیچیده
هضم کربوهیدرات های پیچیده موجود در لوبیا برای انسان دشوار است. هنگامی که کربوهیدرات های پیچیده به روده تحتانی می رسند، باکتری ها از آنها تغذیه می کنند و گاز تولید می کنند.
عدم تحمل لاکتوز
هنگامی که افراد از مواد غذایی حاوی لاکتوز مانند شیر و فاقد آنزیم برای تجزیه آن استفاده می کنند، باکتری ها از لاکتوز تغذیه می کنند. در افراد مبتلا به عدم تحمل لاکتوز، این مقدار زیادی گاز تولید می کند.
بیماری سلیاک
عدم تحمل پروتئین گلوتن به این معنی است که افراد مبتلا به بیماری سلیاک هنگام مصرف جو، گندم و چاودار دچار نفخ بیش از حد می شوند.
شیرین کننده های مصنوعی
سوربیتول و مانیتول در آب نبات ها، آدامس ها و غذاهای شیرین بدون قند رایج هستند. برخی افراد با مصرف این مواد دچار اسهال، گاز یا هر دو می شوند.
مکمل‌های فیبر
افزودن سریع این مکمل‌ها به رژیم غذایی می‌تواند باعث نفخ شکم شود، به خصوص اگر حاوی پسیلیوم باشد.
نوشیدنی های گازدار
نوشیدنی های گازدار و آبجو ممکن است باعث تجمع گاز در دستگاه روده شوند.
برخی از شرایط سلامتی که باعث ایجاد یا بدتر شدن نفخ شکم شوند
بیماری های زمینه ای
برخی از بیماری های مزمن می توانند باعث نفخ شکم شوند، به عنوان مثال، بیماری کرون، کولیت اولسراتیو یا دیورتیکولیت. برخی از انواع سرطان می توانند منجر به انسداد در روده شوند.
مشکلات کیسه صفرا
سنگ کیسه صفرا و کوله سیستیت می تواند باعث ایجاد گاز اضافی شود.
یبوست
مدفوع می تواند دفع گاز اضافی را دشوارتر کند و در نتیجه تجمع و ناراحتی بیشتری ایجاد کند.
گاستروانتریت و سایر عفونت های روده
عفونت ویروسی، باکتریایی یا انگلی دستگاه گوارش یا مسمومیت غذایی می تواند باعث تجمع گاز شود. به عنوان مثال می توان به عفونت اشریشیا کلی (E. coli)، آمیبیازیس و ژیاردیازیس اشاره کرد.
آنتی بیوتیک ها
اینها می توانند فلور طبیعی روده یا فلور باکتریایی روده را بر هم بزنند و منجر به نفخ شکم شوند.
ملین ها
استفاده منظم و بیش از حد از ملین ها می تواند خطر ابتلا به نفخ را افزایش دهد.
درمان های خانگی نفخ شکم
نفخ معمول یک مشکل جدی نیست. در بیشتر موارد، تغییر در سبک زندگی و رژیم غذایی تنها چیزی است که لازم است. نفخ شکم را می توان با نخوردن غذاهایی که احتمالاً باعث ایجاد آن می شوند، مانند غذاهایی که حاوی سطوح بالای کربوهیدرات هستند که قابل جذب نیستند، جلوگیری کرد.
برای نفخ شکم چی بخوریم
- موز
- میوه های خانواده مرکبات
- انگور
- کاهو
- برنج
- ماست، اما افرادی که عدم تحمل لاکتوز دارند باید با یک متخصص تغذیه مشورت کنند
راه های دیگر برای کاهش نفخ عبارتند از:
- خوردن وعده های غذایی کوچکتر: اگر فرد در هر روز چهار تا شش وعده غذایی کوچکتر به جای سه وعده بزرگ بخورد، علائم اغلب بهبود می یابد. چای نعناع ممکن است کمک کند.
- آهسته غذا خوردن: هضم غذا از دهان شما شروع می شود، بنابراین افراد باید قبل از قورت دادن غذاها را به طور کامل بجوند.
- پرهیز از آدامس و نوشیدنی های گازدار: جویدن آدامس باعث می شود افراد هوای بیشتری را ببلعند. این می تواند نفخ را افزایش دهد.
- سیگار نکشید: سیگار باعث می‌شود افراد هوای بیشتری ببلعند و همچنین می‌تواند سیستم گوارشی را تحریک کند.
- انتخاب محصولات لبنی کم لاکتوز: حذف غذاهای حاوی لاکتوز بالا ممکن است علائم را بهبود بخشد.
- انتخاب حبوباتی که قبل از پختن تخمیر می شوند: این لوبیاها فیبر محلول کمتری دارند و محتوای غذایی بالاتری دارند و ممکن است نفخ را کاهش دهند.
- انجام ورزش: فعالیت باعث افزایش عملکرد سیستم گوارشی می شود و این می تواند به کاهش گاز و نفخ کمک کند.
- بالشتک های زغالی: در داخل لباس قرار می گیرند، گاز آزاد شده را جذب می کنند و تاثیر گازهای بدبو را کاهش می دهند.
- پروبیوتیک ها: ممکن است علائم را در برخی افراد کاهش دهند.
- اصلاح سبک زندگی و رژیم غذایی می تواند دفعات و حجم نفخ را کاهش دهد.
