مهریه زنان از جمله موضوعات پر چالشی است که در قانون به آن اشاره شده است. مهریه به عنوان یکی از حقوق مالی زن در ازدواج اسلامی محسوب می شود، اما در برخی شرایط خاص، ممکن است مهریه به زنان تعلق نگیرد یا آنها حق مطالبه مهریه را نداشته باشند. برخی از این شرایط عبارت‌اند از:
فسخ نکاح به دلیل تدلیس: اگر زن در هنگام عقد نکاح ویژگی های خود را به طور نادرست یا خلاف واقعیت به مرد معرفی کرده باشد و مرد بعداً از این امر مطلع شود و به این دلیل عقد را فسخ کند، مهریه به زن تعلق نمی گیرد.
طلاق قبل از زفاف: اگر زوجین قبل از زفاف تصمیم به طلاق بگیرند، زن تنها مستحق دریافت نیمی از مهریه است، مگر اینکه در عقد شرط دیگری ذکر شده باشد.
زنی که به صورت شرط ضمن عقد، مهریه خود را به همسرش ببخشد: اگر زن در حین عقد یا بعد از آن به صورت رسمی مهریه خود را ببخشد، دیگر نمی تواند مهریه را مطالبه کند. این بخشش باید به صورت واضح و با رضایت کامل زن انجام شود.
عدم تمکین زن: اگر زنی بدون دلیل موجه از تمکین (پیروی و اطاعت از همسر در حدود شرعی) خودداری کند، ممکن است حق مطالبه مهریه را از دست بدهد. البته این امر باید توسط دادگاه اثبات شود.
باطل شدن نکاح: در مواردی که نکاح به دلایل شرعی باطل شود، مهریه به زن تعلق نمی گیرد. برای مثال، اگر معلوم شود که ازدواج به دلایل شرعی مانند محرم بودن زوجین از ابتدا باطل بوده است.
در این شرایط، مهریه ممکن است به طور کامل به زن تعلق نگیرد یا زن حق مطالبه آن را نداشته باشد. این مسائل معمولاً باید در محاکم قضایی بررسی و اثبات شود. مهریه زن ناشزه از جمله موضوعات مهمی است که بر سر آن اختلاف است.
در تکمیل مواردی که مهریه به زنان تعلق نمی گیرد، باید به برخی دیگر از نکات و شرایط ویژه ای که می توانند بر این موضوع تأثیر بگذارند، اشاره کرد:
ارتداد زن: در صورت ارتداد (خروج از دین اسلام) زن قبل از نزدیکی، عقد نکاح به طور خودکار فسخ می شود و در این صورت مهریه به زن تعلق نمی گیرد. اگر ارتداد پس از نزدیکی رخ دهد، زن مستحق مهریه است.
شرط ضمن عقد مبنی بر عدم پرداخت مهریه: اگر در عقد نکاح به صورت رسمی شرط شود که زن حق مطالبه مهریه ندارد یا مهریه ای تعیین نشود و زن با این شرط موافقت کند، مهریه به زن تعلق نمی گیرد.
ابطال عقد به دلیل عدم رعایت شرایط صحت عقد: اگر مشخص شود که عقد نکاح از ابتدا به دلیل عدم رعایت شرایط صحت، باطل بوده است (مثلاً به دلیل محرم بودن طرفین یا نبودن ولی قانونی برای زن در مواردی که حضور ولی الزامی است)، مهریه به زن تعلق نمی گیرد.
مرگ زن قبل از تعیین مهریه در عقد موقت: در ازدواج موقت (صیغه) اگر مهریه تعیین نشده باشد و زن قبل از تعیین و دریافت مهریه فوت کند، مهریه به او تعلق نمی گیرد.
این شرایط به‌طورکلی در قوانین اسلامی و حقوقی مختلف تبیین شده اند و در هر مورد خاص نیاز به بررسی دقیق و قضایی دارند. در نهایت، هر تصمیمی در این موارد باید توسط دادگاه صالح و بر اساس قوانین جاری اتخاذ شود.
