در دنیای مدرن امروز کشورهای متعددی در جهان هستند که با سیر تنزلی زاد و ولد مواجه شده اند و این تنزل در برخی کشورها تا حد نگران کننده ای شدت گرفته است. اما چرا تمایل به فرزند آوری مردم برخی از کشورها کم شده است؟
اخیرا کارشناسان هشدار داده اند نرخ سالانه تولد در ایران به زیر یک میلیون نفر رسیده است و اگر این روند ادامه یابد، کشور وارد «چاله و چاه جمعیتی» می شود و برای آن باید فکری کرد.
مشکل کاهش نرخ زادوولد منحصر به ایران نیست، بنابر بررسی های سال ۲۰۲۴، کشورهای متعددی (دو سوم کشورهای جهان) با کاهش نرخ زاد و ولد خطرناک مواجه هستند.
تایوان، کره جنوبی، سنگاپور، اوکراین به ترتیب در دنیا پایین ترین نرخ زاد و ولد را دارند. از دلایل عمده پایین بودن نرخ زاد و ولد در بیشتر کشورها، نا امنی اقتصادی، تغییر ساختار سنتی خانواده، عدم تمایل جوانان، به ویژه زنان، به ازدواج و سخت بودن مراقبت از کودکان بوده است.
راهنمای مطالعه
۱. تایوان (۱.۰۹درصد)
زاد و ولد در تایوان دچار بحران شده و به‌شدت تنزل کرده است و بنابر بررسی ها این روند روز به روز هم بدتر می شود. اقتصاد تایوان مانند سایر کشورهای آسیای شرقی، روند نزولی گرفته و پیامدهایی برای امنیت اقتصادی این کشور به وجود آورده است. جمعیت این کشور به‌سرعت در حال پیر شدن است و به زودی تایوان دچار کمبود نیروی کار خواهد شد.
از دلایل کاهش زادوولد در تایوان می توان به موارد زیر اشاره کرد:
با وجود اینکه زنان در تایوان می توانند در مشاغل مهمی چون سیاست فعالیت کنند، دست نامرئی مرد سالاری بر سر آنها حس می شود. آنها پس از ازدواج باید به کارهای خانه رسیدگی کنند و مراقب های اصلی فرزندان شان باشند. این چیزی است که این روزها بیشتر زنان تایوانی زیر بار آن نمی روند. به همین دلیل آنها ازدواج شان را تا زمانی که به اهداف کاری و سبک زندگی دلخواه شان نرسند، عقب می اندازند.
مشکلات اقتصادی یکی دیگر از موانع ازدواج در تایوان است. در نظر سنجی سال گذشته مشخص شد، جوانان تایوانی نگران اند نتوانند از هزینه بزرگ کردن فرزندان شان برآیند. اجاره و خرید مسکن هم در تایوان بسیار گران تمام می شود.
۲. کره جنوبی (۱.۱۱درصد)
مشکلات اقتصادی باعث بالا رفتن هزینه زندگی، به ویژه در مناطق شهری شده است. مراکز مراقبت از کودکان مانند مهد کودک ها بسیار گران شده اند. هزینه تحصیل کودکان هم بالاست به طوری که نگهداری از کودک را بسیار سخت کرده است. اجاره خانه یا خرید مسکن هم در این کشور گران است و جوانان به راحتی از پس هزینه های آن بر نمی آیند.
از طرفی ساعات کاری در کره جنوبی بسیار بالاست و تعادل زندگی و کار را به هم زده است و زنان و مردان وقت کافی برای مراقبت از کودک ندارند.
همچنین نقش های جنسیتی سنتی در این کشور که زنان را مسئول خانه و پرورش فرزند کرده است، بیشتر زنان را از داشتن فرزند منصرف می کند یا آنها ترجیح می دهند، ابتدا در حرفه شان به هدف شان برسند و پس از آن بچه دار شوند. گاهی اوقات آنها مجبور می شوند، برای نگهداری از فرزندشان، حرفه شان را ترک کنند.
در یک بررسی در سال ۲۰۲۲ مشخص شده، ۷درصد از پدران در مقایسه با ۷۰درصد از مادران مجبور شده اند پس از بچه دار شدن، حرفه خود را ترک کرده و به فرزندشان رسیدگی کنند.
۳. سنگاپور (۱.۱۷درصد)
سنگاپور یکی از گران ترین کشورها برای زندگی است و هزینه های بزرگ کردن فرزند کمرشکن است. در ضمن بیشتر بار مراقبت از کودک و کارهای خانه به دوش زنان است و به همین دلیل زنان نمی توانند بین کار و زندگی شان تعادل مناسبی برقرار کنند. به همین دلیل زنانی که می خواهند مستقل باشند، علاقه ای به ازدواج و فرزند آوری ندارند.
البته دولت برای تشویق مردم به فرزند آوری، شرایط بهتر مرخصی زایمان، تخفیف مالیاتی، یارانه مراقبت از کودک و تخصیص هزینه های درمان ناباروری را ارائه داده است اما این موارد آنقدر کافی نیست که نرخ زاد و ولد را بهبود بخشد.
۴. اوکراین (۱.۲۲درصد)
جنگ در این کشور موجب کاهش ۲۸درصدی نرخ زاد و ولد شده است. همچنین میلیون ها اوکراینی بر اثر جنگ مجبور به مهاجرت شده اند.
اما کاهش نرخ زاد و ولد در این کشور فقط مربوط به این دوره نیست، این کشور پیش از جنگ هم با بحران کاهش تولد مواجه بود که از دلایل آن می توان به نا امنی اقتصادی و سیاست های غلط دولت که منجر به بالا رفتن هزینه های مراقبت از کودک شده بود، اشاره کرد.
از طرفی نسل جوان امروز آزادی های فردی و رسیدن به اهداف حرفه ای خود را به داشتن ساختار سنتی خانواده ترجیح می دهد و به همین دلیل خواهان خانواده ای کم جمعیت یا حتی بدون فرزند است.
از کشورهای دیگر که پس از اوکراین با کاهش نرخ زادوولد خطرناک مواجه هستند، باید به کشورهای زیر اشاره کرد:
هنگ کنگ و ماکائو (هر دو، ۱.۲۳ درصد)، ایتالیا (۱.۲۴درصد)، پورتوریکو و مولداوی (۱.۲۵درصد)، اسپانیا (۱.۲۹درصد) و لهستان (۱.۳۲درصد).
منبع: https://worldpopulationreview.com/country-rankings/total-fertility-rate
