کبد چرب به عنوان یکی از بیماری های شایع عصر حاضر شناخته می شود که به دلیل تغییر سبک زندگی، تغذیه ناسالم، کم تحرکی و چاقی در حال افزایش است؛ همچنین این بیماری اغلب بدون علامت مشخص بروز می کند و در صورت بی توجهی می تواند به التهاب کبد، فیبروز و حتی سیروز منجر شود.
راهنمای مطالعه
آیا کبد چرب بیماری شایعی است؟
کبد چرب یکی از بیماری های شایع در دنیا به شمار می رود که بر اساس آمار جهانی، شیوع آن تا ۴۰ درصد گزارش شده است.
کبد به عنوان بزرگ ترین عضو بدن در سمت راست و بالای شکم، زیر دیافراگم قرار دارد و وزنی حدود یک تا یک و نیم کیلوگرم دارد، این عضو حیاتی با وجود نداشتن عصب در بافت خود، اعصاب متعددی در سطح غشا دارد و کیسه صفرا زیر کبد قرار گرفته و از طریق مجاری صفراوی با کبد در ارتباط است.
عملکرد و نقش کبد چیست؟
کبد بیش از ۵۰۰ عملکرد حیاتی بر دوش دارد از جمله تولید پروتئین ها، آنزیم ها و چربی ها، تنظیم سوخت‌وساز مواد غذایی، ذخیره سازی و فعال سازی‌ویتامین ها، تولید اوره و نقش‌آفرینی در ساخت گلبول های قرمز و عوامل انعقادی خون. همچنین این عضو وظیفه دارد قند خون را به گلیکوژن تبدیل و در بدن ذخیره کند. کبد علاوه بر این، ذخیره کننده آهن، مس و ویتامین های محلول در چربی از جمله ویتامین B۲ است.
منظور از کبد چرب غیرالکلی چیست؟
کبد چرب یکی از شایع ترین بیماری های مزمن کبدی است که امروزه در ایران و جهان روندی رو به افزایش دارد. این بیماری به ویژه در نوع غیرالکلی خود بدون مصرف الکل یا داروهای خاص رخ می دهد و به علت تجمع چربی در سلول های کبدی ایجاد می شود.
مصرف بی رویه ادویه های بسیار گرم مانند زنجبیل و فلفل می تواند حرارت کبد را افزایش داده و به بدن آسیب برساند. افزایش حرارت کبد ممکن است منجر به تولید مواد زائد یا سوخته در بدن شود که برای سلول ها مضر است.
علل بروز کبد چرب غیر الکلی چیست؟
اگر چه مصرف الکل یکی از دلایل شناخته شده برای کبد چرب است، اما شایع ترین نوع این بیماری، کبد چرب غیر الکلی است. پژوهش ها نشان می دهد مصرف زیاد کربوهیدرات ها و شیرینی ها بیش از چربی ها در ایجاد این بیماری نقش دارند. مصرف مداوم نان سفید، برنج، سیب زمینی و شیرینی جات می تواند زمینه ساز بروز کبد چرب باشد.
آیا نوشیدن آب سرد بر بروز کبد چرب تأثیر می گذارد؟
برخی عادات روزمره مانند نوشیدن آب سرد و یخ دار، استرس مداوم و تغذیه نامناسب می توانند از عوامل مهم ایجاد کبد چرب و ضعف عملکرد کبد باشند. کبد به عنوان یکی از ارگان های اصلی بدن وظیفه تولید خون سالم و اخلاط چهارگانه را بر عهده دارد. اما زمانی که عادات غذایی و سبک زندگی ناسالم باشند، این عضو حیاتی دچار اختلال می شود.
تاثیر ترکیب نادرست در غذاها بر سلامت کبد
مصرف هم زمان غذاهای ناسازگار مانند مخلفات متعدد همراه غذا، سالاد یا سبزیجات خام در کنار غذای پخته، می تواند باعث ایجاد خون ناسالم و فشار مضاعف بر کبد شود. این مسئله به اختلال در هضم معده نیز منجر شده و مواد غذایی نیمه هضم شده را وارد کبد می کند. همان گونه که پختن نخود و عدس به زمان متفاوت نیاز دارد، ترکیب غذاهای ناهماهنگ نیز روند هضم را مختل کرده و در نهایت بر سلامت کبد اثر منفی می گذارد.
رعایت اصول ساده ای مانند پرهیز از نوشیدن آب بسیار سرد، مدیریت استرس، داشتن خواب به موقع و اجتناب از ترکیب مواد غذایی ناسازگار با یکدیگر، می تواند نقش مؤثری در پیشگیری از بروز کبد چرب و حفظ سلامت این عضو حیاتی ایفا کند.
در سلامت کبد ورزش چه اهمیتی دارد؟
ورزش منظم نقش مهمی در بهبود سوخت‌وساز بدن، افزایش حرارت طبیعی بدن، کمک به هضم بهتر غذا و کاهش رسوب چربی در سلول‌های کبدی دارد. این فعالیت‌ها می‌توانند هم در پیشگیری از کبد چرب و هم در کاهش شدت بیماری در مبتلایان مؤثر باشند.
رعایت اصول ساده‌ای همچون تغذیه سالم، پرهیز از عادات غلط غذایی، خواب منظم، ورزش مستمر و مصرف متعادل میوه‌ها و گیاهان دارویی می‌تواند علاوه بر پیشگیری از کبد چرب، به بازگشت نسبی این بیماری در مراحل اولیه کمک کند. با این حال، در صورت پیشرفت بیماری و بروز فیبروز یا سیروز، درمان‌های تخصصی پزشکی اجتناب‌ناپذیر خواهد بود.
توصیه های تغذیه ای برای کبد چرب
مصرف برخی خوراکی ها و میوه ها را برای بهبود عملکرد کبد اعم از انار، آلبالو، عناب، زغال اخته، شاتوت، سیب، انگور و به، کرفس، جعفری، کدو، هویج و کاهو، زرشک، فندق، آب غوره، آب‌نارنج و آش جو همراه با سبزیجات و همچنین تخم کاسنی آسیاب شده و در صورت نداشتن دیابت با شربت سکنجبین مسل شود، با احتیاط و مدت محدود استفاده از عرقیات گیاهی، توصیه می شود.
همچنین زیاده‌روی در مصرف پسته و برخی مغزها مناسب نیست و باید در حد متعادل مصرف شوند و توصیه می شود مصرف میوه ها با فاصله حداقل دو ساعت از وعده های اصلی صورت گیرد و در هر وعده فقط یک نوع میوه خورده شود.
سلب مسئولیت: همیشه قبل از شروع هر روتین با پزشک خود مشورت کنید.
