آداب رسوم ازدواج و عروسی در اقوام مختلف ایران

از آداب عروس در نقاط مختلف کشور عزیزما چه می دانید؟ با ما همراه شوید تا ی چرخی در شهر ها و سنت ها ی مختلف بزنیم.

بوی عطر نارنج در مراسم ازدواج شیرازی ها

شیرازی ها خانه داماد و عروس را برای مراسم عروسی آذین بندی می کنند و گلدان های سفالی که معمولا دارای گل شمعدانی است دور حوض می گذارند. کف حیاط فرش می گسترند بعد از حضور همه مدعوین و گرم شدن مجلس به دنبال عروس می روند.

معمولا زنان هنگام ورود به خانه عروس کل می زنند و زنانی که در خانه عروس یعنی از یاران نزدیک او هستند با کل جواب می دهند بعد بزرگتری که همراه داماد است از پدر و مادر عروس اجازه می خواهند که او را با خود ببرند عروس دست پدر و مادر خود را می بوسد و خداحافظی می کند بعد عروس را از زیر قرآن می گذرانند. هنگامی که عروس به خانه داماد وارد می شود یک نفر ظرفی را که درآن عسل است جلو عروس می آورد عروس انگشتش را کمی درآن زده به در خانه می کشد و وارد می شود.

مراسم ازدواج عرب ها

در مراسم ازدواج، اعراب معمولاً جوان تیز و باهوشی را که به مسائل زناشویی مسلط است و به او وزیر میگویند، کنار دست داماد قرار می‌دهند تا درصورتی‌که اضطراب داماد و فراموشی برخی از اصول، آن‌ها را یادآوری کند تا مبادا به مهمانان بی‌احترامی شود.

پس از ورود داماد نیز مرسوم است که مادر، خواهر و زنان و خویشاوندان او از شوق و به رسم استقبال، کل بکشند. از دیگر رسوم به هنگام ورود عروس و داماد، قربانی کردن گوسفند است که به آن فدیه نیز می‌گویند. اعراب همچنین رقص معروفی به نام چوبیه دارند که آن را در شب عروسی برگزار می‌کنند.

هفت شبانه روز عروسی در چهارمحال و بختیاری

شاید بگویید آنقدر مراسم ازدواج تشریفاتی و تجملاتی شده است که دیگر نمی توان بیشتر از یک روز مراسم عروسی برگزار کرد و از مهمانان پذیرایی کرد اما در منطقه سامان چهار محال و بختیاری تا همین چند سال پیش هفت شبانه روز عروسی برگزار می شد.

در روستاهای این استان عروسیها هفت شبانه روزطول می کشد و فامیل نزدیک داماد و همه همسایگان هفت روز مانده به روز عروسی در خانه داماد جمع می شوند و هر کدام مشغول کاری می شود. همه دست به دست هم می دهند وکارهای عروسی را انجام می دهند.

در عروسیهای روستایی، اهالی روستا خودشان برای عروسی آشپزی می کنند واجاقهای بزرگ گلی را به پا می کنند و برای آتش زیر دیگها همه مردان فامیل جمع می شوند واز صحرا هیزم می آورند تا در روز عروسی مشکلی نداشته باشند.

رسم عروسی به سبک لرها

کیخایی

اولین قدمی که داماد لر باید برای رسیدن به عروس آینده خود بردارد، شرکت در مراسم کیخایی یا خواستگاری به همراه ریش‌سفیدان است. در حقیقت، ریش‌سفیدان با حضور خود باید اخلاق و شخصیت داماد را تائید کنند و به خانواده عروس نیز تضمین دهند تا داماد بتواند مورد قبول خانواده عروس واقع شود. پس‌ازآن، مهریه و شیربها با توافق طرفین تعیین می‌شود.

حنابندان

همان‌طور که گفته شد، امروزه حنابندان ازجمله رسومی است که تقریباً تمام ایرانیان فارغ از تعلق خود به قومی خاص، آن را برگزار می‌کنند. لرها نیز از این قاعده مستثنا نیستند. این مراسم یک‌شب پیش از عروسی و در خانه عروس برگزار می‌شود و در آن دست و پای عروس را به نشانه خوشبختی حنا می‌گذارند.

مراسم بدرقه عروس

پس از برگزاری مراسم عروسی و جشن و پای‌کوبی، نوبت به بدرقه عروس به خانه داماد می‌رسد. به همین ترتیب مادر عروس حلوایی را با روغن حیوانی تهیه می‌کند و هم‌زمان با مراسم خداحافظی از دخترش، آن را به خانواده داماد می‌دهد.

در این مراسم غالباً گروه‌های موسیقی محلی حاضر می‌شوند تا رقص دسته‌جمعی که باختن نام دارد، برگزار شود. این رقص بومی با ریتمی آرام شروع و در روستاها و عشایر با نواختن سرنا و دهل و در شهرها با ضرب تنبک یا کمانچه به اوج خود می‌رسد و معمولاً به‌صورت دوپا، سه پا یا شانه شکی برگزار می‌شود.

رسم عروسی کردها

کردها از آن دست اقوامی هستند که از گذشته تاکنون آداب‌ورسوم زیادی را حفظ کرده‌اند. یکی از مهم‌ترین آدابی که برای کردها اهمیت دارد، آداب مربوط به ازدواج است. ازجمله مهم‌ترین آداب‌ورسوم ازدواج در میان کرد زبانان عبارت‌اند از:

رسم خوازمنی

خوازمنی در حقیقت اولین گام ازدواج است. یعنی همان خواستگاری. با این تفاوت که پسر کرد، پس از یافتن دختر موردعلاقه خود، مادرش را نزد خانواده عروس می‌فرستد. درصورتی‌که نظر مادر پسر نسبت به عروس آینده خود مثبت باشد، مراسم دیگری با حضور پدر، پسر و برخی از بزرگان و ریش‌سفیدان داماد برگزار می‌شود.

در این مراسم، خانواده پسر به منزل خانواده دختر می‌روند. اگر نظر پدر دختر مثبت باشد، نوبت به باقی رسومات تا رسیدن به عروسی می‌شود.

مراسم دزورائی

این مراسم در حقیقت همان نامزدی است. با این تفاوت که در آن هزینه‌هایی بر عهده داماد است. برای مثال، کردها رسم دارند که در مراسم دزورائی یا نامزدی، پسر باید یک دست لباس کامل و طلا برای دختر بخرد و به او تقدیم کند. همچنین پسر کرد موظف است برای همه اعیاد، لباس و هدیه برای نامزد خود بخرد و با عشق تقدیم او کند.

مراسم حنابندان

این مراسم تقریباً در میان اغلب اقوام ایرانی رایج است اما کردها در این حنابندان خود، یکی از پیرزن‌های فامیل داماد را مسئول می‌کنند که جهاز را به منزل عروس ببرد. به این زنان در اصطلاح کرد، پاخسو میگویند که البته اندازه یک دختر جوان، نیرو دارد.

از دیگر وظایف پاخسو در مراسم حنابندان، آرایش عروس است. البته اینکه یک پاخسو مهارت آرایشگری داشته باشد یا نه کاملاً به شانس عروس خانم بستگی دارد.

عروسی و رسومات کردها

ازجمله رسم‌های قدیمی در مورد عروسی کردها، جشن‌های 7 شبانه روزه است که امروزه برخی از خانواده‌ها به آن پایبندند اما اکثر خانواده‌ها، 2 تا 3 روز را به جشن و پای‌کوبی می‌پردازند. رقص کردی از دیگر رسوماتی است که در مراسم عروسی اجرا می‌شود. اصل این رقص به دسته‌جمعی برگزار شدنش است، اما غالباً 2به2 نیز آن را برگزار می‌کنند.

کردها همچنین رسم ندارند که تنها با وعده شام از مهمانان خود پذیرایی کنند. در عوض آن‌ها دوست دارند که از ظهر و به‌صرف ناهار و شام، میزبان مهمانان خود باشند. بسته به سلیقه و میزان پایبندی خانواده‌ها به آداب‌ورسوم خود، سوارکاری، تیراندازی و جشن سورناچی ها نیز ازجمله رسوماتی هستند که برای سرگرمی مهمانان در جشن عروسی برگزار می‌شوند.

رسم عروسی به سبک ترک‌های تبریز

ترک‌ زبانان ازجمله اقوامی هستند که در نواحی مختلف ایران ساکن هستند. به همین دلیل بررسی تمامی رسومات ازدواج ترک های ایران در یک مطلب نمیگنجد و ما آداب‌ورسوم عروسی در بین ترک‌زبانان تبریز و آذربایجان شرقی بعنوان نمونه را برای شما بازگو میکنیم.

خواستگاری سنتی ترک ها

امروزه فرهنگ ترک‌های تبریز دست‌خوش تغییر بسیاری شده و اکثر خانواده‌ها، مراسم خواستگاری را مانند سبک مرسوم و مدرن امروزی اجرا می‌کنند. اما هنوز هم هستند خانواده‌هایی که به اعتقادات قدیمی خود پایبندند و رسومات مربوط به خواستگاری سنتی را زنده نگه‌داشته‌اند.

در خواستگاری سنتی برخلاف خواستگاری مدرن، مادر، خواهر، خاله یا عمه پسر وظیفه شناسایی دختر و خواستگاری اولیه را بر عهده‌دارند. پس‌ازاین مرحله، مراسم خواستگاری دیگری تنها با حضور داماد برگزار می‌شود و پس از تائید دختر توسط داماد، نوبت به حضور پدران عروس و داماد در مراسمی جداگانه می‌رسد.

از دیگر رسوم قدیمی و جالب تبریزی‌ها این است که خانواده عروس تا قبل از اینکه داماد را تائید کنند، از شیرینی در پذیرایی خواستگاری استفاده نمی‌کنند و در حقیقت شیرینی نشانه تائید داماد توسط عروس و خانواده عروسی است.

کبین کسمه

در کبین کسمه یا عقدکنان، بالای سر عروس و داماد پارچه سفید می‌گیرند و قند می‌سایند. البته این ازجمله رسوماتی است که جزئی از فرهنگ ما شده است و به‌وفور در تمام اقوام شاهد آن هستیم که نماد بارش شادکامی و خوشبختی بر سر عروس و داماد است.

تبریزی‌ها همچنین اعتقاددارند که بستگان عروس باید قیچی یا چاقویی را زیر سفره عقد قرار دهند یا ظرف جیوه‌ای را در دستان عروس بگذارند که نمادی از به لرزه درآوردن قلب داماد توسط عروس است.

شال سرخ به کمر

از دیگر رسم‌های جالب و تقریباً رایج در میان تبریزی‌ها بستن شال سرخ به کمر عروس در مراسم عقدکنان است. به این صورت که برادر داماد شال سرخی را سه بار از بالای سر یا زیر پاهای عروس رد می‌کند و سپس آن را به کمر عروس می‌بندد و برای آن‌ها آرزوی هفت پسر و یک دختر می‌کند. البته معمولاً لابه‌لای این شال سرخ، پولی را به‌عنوان هدیه جا ساز می‌کنند.

حنا قویما

حنابندان یا حنا قویما ازجمله رسوم رایج عروسی میان تبریزی‌هاست که یک‌شب پیش از جشن عروسی در خانه داماد برگزار شده و عروسی به‌صورت مجزا برپا می‌شود و در آن خانواده عروس هدایایی را در یک چمدان برای عروس می‌فرستند و عروس هم به نشانه عشق و محبت لباس قرمز می‌پوشد. همچنین، هزینه شام حنابندان نیز به عهده پدر عروس است.

جشن عروسی ترک ها

شب عروسی برای تبریزی‌ها پر از مفهوم و نشانه است؛ زیرا پس از جشن و پای‌کوبی باید عروس را از خانه پدری به خانه داماد رهسپار کنند. برای این بخش نیز تبریزی‌ها آدابی دارند که ازجمله آن‌ها می‌توان به بوسه پدر عروس به پیشانی دختر، رد کردن او از زیر قرآن و فرستادن او به خانه داماد اشاره کرد که صحنه ای پر از احساسات است.