آب مروارید چشم از نظر علمی یعنی ایجاد هرنوع کدورت در عدسی چشم. بصورت طبیعی در داخل چشم انسان درپشت عنبیه عدسی شفافی قرار دارد که به متمرکز کردن شعاعهای نورانی بر روی شبکیه کمک میکند. همچنین عدسی عنصر اصلی در تطابق برای دید نزدیک میباشد. علت پیدایش کدروت در عدسی، تغییر در ساختار پروتئینهای آن میباشد که میتواند بصورت مادرزادی یا در اثر ضربه، مصرف بعضی از داروها و سموم، در معرض تشعشعات قرار گرفتن، ابتلا به بیماری قند، و مهمتر از همه بعلت تغییرات سنی اتفاق بیفتد.
نوع اخیر یعنی آب مروارید سنی شایعترین نوع و در حدود بیش از 70% موارد را شامل میگردد. ایجاد کدورت در عدسی چشم را شاید بتوان به یخ زدگی شیشه پنجره در زمستان شبیه کرد فقط با این تفاوت که پس از ذوب شدن یخ، شیشه دو مرتبه شفاف میگردد اما برای رفع کدورت از عدسی بجز خارج کردن وجانشین نمودن آن با یک نوع مصنوعی راهی دیگری تا کنون برای بشرشناخته نشده است.
البته باید توجه داشت که صرف وجود کدورت در عدسی چشم حتما به معنی نیاز فوری به عمل جراحی نیست. بعضی ازانواع کدورتهای عدسی یا خیلی خفیف هستند و یا در قسمتهایی از عدسی واقع گشته اند که مانع از رسیدن نور به داخل چشم نمیگردند و طبعا نیاز به درمان نخواهند داشت.
راهنمای مطالعه
علائم آب‌مروارید
در ابتدا، کدر شدن دید تنها در یک قسمت کوچکی از عدسی چشم تأثیر می‌گذارد. همانطور که آب‌مروارید پیشرفت میکند، عدسی کدرتر می‌شود و نور عبوری از طریق عدسی را تحریف میکند. این حالت ممکن است منجر به علائم آب‌مروارید شود. با پیشرفت کدر شدن عدسی، علائم آب‌مروارید بیشتر می‌شود. نشانه‌ها و علائم آب‌مروارید عبارت‌اند از:
- کدر شدن عدسی، تاری دید
- افزایش دشواری دید در شب
- حساسیت به نور و تابش نور
- سفید شدن مردمک
- نیاز به نور روشن برای خواندن و فعالیت‌های دیگر
- دیدن هاله در اطراف چراغ
- تغییرات مکرر در شماره عینک یا لنز
- محو شدن یا زرد شدن رنگ‌ها
نحوه تشخیص آب مروارید چشم
زمانی که چشم بیمار توسط چشم پزشک مورد معاینه دقیق قرار گیرد وجود و وسعت آب مروارید و نیز هر گونه مشکل دیگری اعم از مشکلات پرده شبکیه و یا عصب بینایی که باعث کاهش دید می شود را مورد بررسی قرار می دهد و در نهایت اگر بیمار نیاز به عمل کاتاراکت چشم داشته باشد جراح و متخصص چشم پزشک تشخیص داده و بیمار را معالجه می کند .
زمانی که بیمار به جز آب مروارید بیماری دیگری همچون مشکلات پرده شبکیه و یا عصب بینایی نیز داشته باشند با وجود عمل آب مروارید چشم این امکان وجود دارد که دید کامل به دست نیاید. دکتر چشم با معاینه دقیق بر روی عدسی ها توسط دستگاه های چشم پزشکی انجام می شود که با مشاهده عدسی کدر شده می تواند تشخیص دهد که فرد دچار عارضه آب مروارید شده است یا نه. دیگر تشخیص آب مروارید با استفاده از چراغ قوه قابل قبول نیست چرا که بسیاری از بیماری ها از جمله آب سیاه با استفاده از چراغ قوه قابل تشخیص نیست .
معایناتی که توسط چشم پزشک انجام می شود :
- اندازه گیری قدرت بینایی
- گشاد شدن و باز شدن مردمک که با استفاده قطره های چشمی انجام می شود و به چشم پزشک این اجازه را می دهد تا تمام قسمت های عدسی و شبکیه را کاملا مورد معاینه قرار دهد.
- اندازه گیری فشار چشم که تونومتری نامیده می شود . افزایش فشار که ممکن است علامت گلوکوم یا آب سیاه نام دارد می باشد.
عوامل خطر ابتلا به آب مروارید چشم
- عواملی که خطر ابتلا به آب مروارید را افزایش می‌دهد عبارت‌اند از:
- افزایش سن
- دیابت
- قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید
- سیگار کشیدن
- چاقی
- فشار خون بالا
- آسیب قبلی یا التهاب
- جراحی قبلی چشم
- استفاده طولانی مدت از داروهای کورتیکواستروئید
- مصرف بیش از حد الکل
پیشگیری از آب مروارید چشم
همانطور که قبلا گفته شد شایعترین نوع آب مروارید نوع سنی میباشد (بیش از 70% موارد). در واقع آب مروارید یک پروسه طبیعی پیری است که از عوامل دیگر مانند نژاد، جنسیت، تغذیه، آب وهوا وغیره نیز تاثیر می پذیرد. تاکنون روش موثری برای پیشگیری از آب مروارید سنی شناخته نشده است. اما نمی توان نقش بعضی از عوامل را منتفی دانست. از این میان نقش نور ماوراء بنفش خورشید (ultraviolet یا باختصار UV) و بعضی از عوامل تغذیه ای در ایجاد زودرس آب مروارید بیشتر شناخته شده است. بنابراین استفاده از عینکهای آفتابی ویا کلاههای نقابدار مخصوصا در افرادی که مدت طولانی در معرض نور آفتاب قرار می گیرند، می تواند در پیشگیری نسبی آب مروارید موثر باشد.
همچنین ترک سیگار یا کاهش استعمال آن می تواند بسیار موثر باشد. نقش منفی الکل را نیز نمی توان ندیده گرفت. تغذیه خوب به همراه استفاده از میوه و سبزیجات و مواد غذایی که به اصطلاح سرشار از آنتی اکسیدان هستند، می تواند نقش نسبی در پیشگیری از آب مروارید داشته باشد.
